Vervolg programma Cultuureducatie met Kwaliteit

Op 11 juni presenteerde minister Van Engelshoven haar uitgangspunten voor het Cultuurbeleid 2021-2024. Ze maakte onder meer bekend dat er een derde periode komt van het programma Cultuureducatie met kwaliteit (CmK). De concrete uitwerking van het nieuwe CmK-programma 2021-2024 is nog niet bekend, maar het programma zal breder van opzet worden en inspelen op de komst van het nieuwe Curriculum.nu. Binnen CmK zal er meer ruimte komen voor het voortgezet onderwijs en de aansluiting tussen binnen- en buitenschoolse activiteiten.

Wat we al concreet weten is dat:

• het bedrag voor alle leerlingen hetzelfde wordt, namelijk hetzelfde bedrag dat de G9 (de negen grote steden) ontvangen: € 0,79 per leerling. Alle kleinere gemeenten ontvingen tot nu toe een lager bedrag (namelijk€ 0,55 per leerling).
• er wordt gekozen voor integraal cultuuronderwijs en niet langer voorrang gegeven aan bepaalde kunstdisciplines (zoals de afgelopen jaren muziekonderwijs). Het tijdelijke programma Méér muziek in de klas eindigt eind 2020.
• de samenwerking tussen de scholen en het culturele veld wordt vergroot, met als uitgangspunt het leveren van hoge kwaliteit en het inspelen op de behoefte van de scholen.

Uitgangspunten Cultuurbeleid 2021-2024 is hier te downloaden.

Van wie zijn die spullen? Over tijd, oud en nieuw, jong en oud en over herinneringen.

Het nieuwe erfgoedprogramma van de Cultuurtrein voor basisscholen - geschreven door Jacquelien Vroemen van Meelicht educatieprojecten Utrecht - is nog niet klaar, maar we lichten alvast een klein tipje van de sluier op. Doel is leerlingen te laten ervaren dat ze erfgoedonderwerpen tot iets van zichzelf kunnen maken. Dit keer: de onderbouw.

Voor de onderbouw ontwikkelen we binnenschoolse lessen - in blokken van drie - die gaan over:

• tijd
• klein zijn en oud worden
• herinneringen maken en doorgeven
• de band die je kunt hebben met persoonlijke voorwerpen

Hiermee verkennen we op een eenvoudige manier, met behulp van voorwerpen en verhalen, onderwerpen die te maken hebben met erfgoed.

Groep 1: Van wie zijn die spullen?
Hoe horen dingen bij mensen en hoe kun je er soms iets aan aflezen over de eigenaar. De leerlingen ervaren aan de hand van een verzameling voorwerpen dat die iets kunnen vertellen over de bezitter ervan en dat spullen bij personen horen. Ze vertellen aan elkaar dat je soms aan iemand denkt die er niet is en dat je dan iets kunt doen, zoals opbellen, appen of een kaart sturen.

Groep 2: Over tijd, oud en nieuw en jong en oud.
De leerlingen maken - aan de hand van afbeeldingen - tijdlijnen van bomen, mensen en planten. Ze ervaren dat mensen en planten eerst klein/jong zijn, dan groeien en groter/ouder worden en dat dit (soms veel) tijd kost. Ze leren dat je kunt vertellen over vroeger en dat dat een herinnering heet.

Groep 3: Opruimen.
Lessen over herinneringen en hoe bepaalde voorwerpen die kunnen helpen oproepen. Hoe herinneringen en verhalen gewone voorwerpen waardevol kunnen maken en hoe dat voor iedereen anders is. De leerlingen ervaren aan de hand van voorwerpen in een tas dat - en hoe - voorwerpen meer waarde kunnen krijgen als mensen daar herinneringen bij hebben en daarover vertellen. Ze nemen ook zelf een voorwerp mee waar ze een verhaal bij kunnen vertellen. Tenslotte maken ze een museum van voorwerpen, nodigen hun ouders uit en leren dat de waarde van belangrijke voorwerpen onderstreept kan worden door ze op een speciale manier tentoon te stellen.

De lessen voor groep 4 zijn nog niet klaar.

Bovenbouw
Voor de bovenbouw maken we lessen die te maken hebben met de plaatselijke geschiedenis en met verhalen. Een buitenles vormt een vast onderdeel, zoals een dorpswandeling langs gemeente- of rijksmonumenten, het bezoeken van herinneringsmonumenten of een begraafplaats.

Het volledige programma zal in juni 2020 klaar zijn voor implementatie op de scholen.

Vierdejaars studenten van de PABO van de Thomas More Hogeschool kwamen in september op bezoek bij de Cultuurtrein in het kader van hun minor Cultuur.

De dertien studenten die de Cultuurtrein bezochten waren geïnteresseerd in de activiteiten en het programma Cultuureducatie met Kwaliteit. Vanuit hun minor hadden ze de opdracht om in één dag verschillende cultuurinstellingen te bezoeken die samenwerken met  scholen. En wij waren natuurlijk geïnteresseerd in hun motivatie om een minor Cultuur te volgen. Want hoe denken de  leerkrachten van de toekomst over cultuureducatie op de basisschool en waarom vinden zij het belangrijk?

“Het is belangrijk om cultuurlessen te geven zodat leerlingen hun talenten kunnen ontdekken en daarnaast is het een mooie manier om verschillende vakken te integreren”, aldus de studenten. “Het wordt vaak ook als leuk ervaren. Cultuur is best een belangrijk onderdeel van de samenleving. Cultuuronderwijs vinden wij zelf erg leuk en we willen dat het veel meer wordt toegepast in het onderwijs. Nu wordt het vaak beschouwd als tijdrovend en minder belangrijk dan de taakvakken zoals rekenen. Hier willen wij verandering in brengen.”

Hoe lang duurt de minor en wat leren jullie?

“De minor duurt een half jaar. Het eerste deel bestaat uit het bezoeken van cultuurinstellingen, het verdiepen van onze kennis door erover te lezen, theater maken en een theaterproject/-kamp organiseren. Bovendien begeleiden we  tijdens dat kamp een groep met het maken van een voorstelling. Het tweede deel bestaat uit een cultuurstage. Hier loop je een aantal maanden mee bij een organisatie die samenwerkt met scholen en cultuuronderwijs aanbiedt.”

Verschillende studenten volgen een stage of hebben een stage gevolgd op een basisschool in Pijnacker-Nootdorp of Lansingerland.

Wat wil jij met cultuureducatie gaan doen als je volgend jaar zelf voor de klas staat?

“Ik wil cultuuronderwijs integreren met andere vakken en er het liefst een project van maken. Ook wil ik mijn collega's laten zien dat het niet moeilijk hoeft te zijn of dat je er goed in moet zijn. “

Welke ervaring heb je binnen een stage al opgedaan m.b.t. cultuureducatie?

“Tijdens de stage merkte ik dat de cultuurvakken toch wel het eerste worden geschrapt van het programma. Hier ben ik het niet mee eens. Als er dan al aan cultuuronderwijs wordt gedaan, zijn het uitstapjes. Die zijn ook superleuk en leerzaam maar er is meer mogelijk. ik zou dat graag willen veranderen.”

Dank jullie wel, studenten van de Thomas More Hogeschool, voor het prettige gesprek en succes met het afronden van jullie minor!

Theaterschool De Acteerschuur heeft op basisschool De Oosthoek in Bleiswijk drie achtereenvolgende vrijdagen theaterlessen gegeven aan alle leerjaren. 

Vorig jaar verzorgde de Cultuurtrein al een aantal literatuurlessen voor de groepen 1, 2 en 3. Dit schooljaar heeft De Oosthoek zich ten doel gesteld om de theaterlessen van de Cultuurtrein te verankeren in hun onderwijs. Het is een feest om mee te maken hoeveel plezier de leerlingen aan de lessen beleven en verrassend om te zien hoeveel creativiteit en fantasie er uit de leerlingen komt. Door het aanbieden van de theaterlessen uit de Cultuurtreinmap is er bij de leerkrachten weer inspiratie ontstaan om de vervolglessen in praktijk te brengen. Binnenkort staat er ook een theaterteamtraining in de agenda. Dan gaan de leerkrachten zelf aan de slag met de theaterlessen.

Ben je geïnteresseerd om op jouw school theaterlessen te geven in een doorlopende leerlijn of wil je meer weten over alle activiteiten van de Cultuurtrein, stuur dan een bericht naar Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..

Charmaine Hulsbosch
Theaterdocent en regisseur