Lees hier het verslag van Ditha Verdel, werkzaam voor Bibliotheek Oostland en eigenaar van Boekdans

In de cursus ‘Het geheim van een goed educatief project’ staat cultuureducatie op de basisscholen centraal. Deze cursus van het Kunstgebouw, in samenwerking met de Cultuurtrein, is bestemd voor culturele instellingen.

Vier middagen zijn we aan de slag gegaan met het schrijven van een cultuureducatieproject. Kunstbreak, muziekvereniging Helicon en Bibliotheek Oostland deden mee aan de cursus, met als doel een creatief en uitdagend project te ontwikkelen voor en mét scholen. Namens Bibliotheek Oostland nam ik deel aan de cursus. In de bijeenkomsten kregen we vele handvatten voor het maken van een educatief project. Visual Thinking Strategies, verhalend ontwerpen, 21st century skills, maar ook de ontwikkelingsstadia van kinderen kwamen aanbod tijdens de cursusdagen. We spraken over het belang van cultuuronderwijs, hoe cultuuronderwijs vakoverstijgend kan zijn en wat cultuuronderwijs doet met kinderen. We gaven elkaar tips en adviezen met als resultaat dat er hele leuke projecten zijn ontstaan:

Kunstbreak heeft een ontzettend mooi project gemaakt in samenwerking met De Prins Willem Alexanderschool in Berkel. Deze school was op zoek naar kunsteducatie lessen in de klas tijdens hun projectweken over geschiedenis. Iedere klas gaat n.a.v. een geschiedenis thema met beeldende kunst aan de slag!‘

Muziekvereniging Helicon gaat een gaaf muziekproject op Het Baken in Berkel uitproberen in groep 6. De kinderen krijgen een les met muzikale opdrachten en een les over muziekinstrumenten. Ze spelen een stukje samen met het orkest en leren de basisbeginselen van een instrument.

Ikzelf schrijf een Theaterleesproject voor Bibliotheek Oostland voor beginnende lezers. Bij Theaterlezen lezen de kinderen samen voor aan een publiek. In de klas komt een kist met Theaterleesboeken en de kinderen krijgen als opdracht om de toneelspelers te helpen met hun voordracht. Drama en leesplezier komen samen in dit project.Na het volgen van de cursus ‘Het geheim van een goed educatief project’ ben ik helemaal op de hoogte van het laatste nieuws over cultuuronderwijs. Maar vooral weet ik weer hoe belangrijk het is voor kinderen dat zij onderwijs krijgen in cultuur. Muziek, dans, verhalen en kunst dóén wat met je en brengt mensen samen. Cultuur maakt wie je bent. Het laat je inleven in anderen en zorgt er voor dat je jezelf beter leert kennen! In juni komen alle cursisten nog één keer bij elkaar voor een terugkombijeenkomst. Ik ben ontzettend benieuwd naar alle verhalen en ervaringen!

Debby Pronk, leerkracht op basisschool de Schatkaart in Pijnacker, is al heel wat jaren ICC-er op haar school. Nu heeft ze afgelopen maart ook haar diploma van de post hbo opleiding Cultuurbegeleider behaald.
“Ik had erg veel zin om een verdiepende opleiding te volgen over cultuureducatie en had hierover informatie ontvangen die me erg aansprak. Toen de school een grote verandering onderging, was dat precies het juiste moment om deze opleiding te gaan volgen.”

Lees hieronder het interview met Debby.

Wat houdt de post hbo opleiding Cultuurbegeleider precies in?
Doel is om het cultuuronderwijs op je school verder te ontwikkelen, uitgaande van een visie. Het is voor je eigen ontwikkeling als ICC-er heel leerzaam, maar ook voor de school om een ontwikkeling die in gang is gezet beter vorm te geven. Voor de zomer kregen we modules over alle kunstvakken, veel kennis- en theorievakken maar ook tips en tricks om de kennis toe te passen. Heel belangrijk en interessant is ook dat je leert de kennis over te dragen aan de leerkrachten op school, zodat zij ook verder komen met cultuureducatie. Daarvoor werd een module over coaching en verandermanagement gegeven. Na de zomer werk je aan je Meesterproef: een onderzoek op je eigen school.

Mijn basisvraag was: als het uitgangspunt van de school is om zoveel mogelijk groepsdoorbrekend te werken, hoe kunnen we de kunstvakken daarin integreren.
Deze vraag bleek te veelomvattend. Uiteindelijk heb ik mijn vraag toegespitst op hoe we de beeldende leerlijn -vanuit  de inhoudsdoelen van SLO- in onze thema’s kunnen integreren.Dit heeft als eindproduct een veel omvattend werkdocument opgeleverd voor de hele school, om groepsdoorbrekend -mét integratie van de beeldende vakken- concreet aan de slag te kunnen gaan. In het werkdocument heb ik ook de theorie van de opleiding verwerkt.

Wat is je ervaring met de opleiding?
Het is het een heel motiverende en leerzame opleiding. Veel kennis die ik heb opgedaan is binnen de school op zijn plek gevallen.

Wat vond je het meest interessant of wat heb je nieuw geleerd?
De colleges over ‘wat is kunst en cultuur’, over Cultuur in de spiegel waren heel interessant en in het algemeen het opfrissen en verdiepen van je kennis over cultuureducatie.Ook het schrijven van een essay waarin je de nu- situatie op je school beschrijft en de gewenste verandering aangeeft, was inspirerend. En de module over verandermanagement omdat ik veel van de transitie op mijn eigen school in de onderwerpen herkende.

Wat is de titel van je Meesterproef? En hoe ga je met de uitkomst van je meesterproef aan de slag op school?
“Procesgericht bouwen aan groepsdoorbrekend werken”. We werken nu groepsdoorbrekend met thema’s, waarin het behalen van de beeldende inhoudsdoelen vanuit de fases van het procesgericht werken worden opgebouwd. Alle fases komen hierin aan bod. Ook Visual Thinking Strategies heeft daar een vaste plek in; bij de start van het thema worden altijd de 3 vragen van VTS gebruikt.
Ook de lessen uit de leerlijnen van de Cultuurtrein worden geïntegreerd in de thema’s.

Hoe komt Cultuureducatie met Kwaliteit aan bod op de Schatkaart?
We deden al veel aan cultuuronderwijs en waren al deelnemer aan het CmK programma van de Cultuurtrein in de periode 2013-2016. De workshops VTS en procesgerichte didactiek van het Kunstgebouw i.s.m. de Cultuurtrein hebben ons op een heel goed spoor gezet om het groepsdoorbrekend werken met thema’s op een creatieve manier aan te pakken. We gaan in oktober 2019 over deze twee onderwerpen verdiepende workshops volgen. We werken hieraan vanuit een sterke visie. Alle leerkrachten zijn erg betrokken en iedereen heeft ervoor gekozen om zo te werken met de leerlingen. En het plezier dat de leerlingen hebben als ze bezig zijn met muziek, beeldende vorming of theater is ook heel belangrijk.

Waarom raad je anderen aan de opleiding te volgen?
Het biedt een enorme verdieping aan m.b.t. je kennis over kunst en cultuur. Je realiseert een plan om cultuureducatie op je school verder te ontwikkelen en naar een hoger plan te krijgen. Je ontwikkelt meer visie op cultuureducatie en je leert handen en voeten te geven aan die visie binnen de school.

Het is beslist niet vrijblijvend en ik ben heel wat uurtjes bezig geweest om mijn meesterproef af te krijgen, maar het mij heeft veel nieuwe motivatie en verdieping gegeven.

Woensdag 22 mei start voor de 4e keer de opleiding tot Intern Cultuurcoördinator voor leerkrachten van basisscholen in Pijnacker- Nootdorp en Lansingerland.
De cursusdagen zijn op woensdagmiddagen van 13.30 – 16.30 uur. De data zijn: 22 mei 2019, 5 juni 2019, 11 of 19 september, 9 oktober 2019, 6 november 2019, 27 november 2019, In januari 2020 presentatie eigen school en 29 januari 2020.

Het hebben van een Intern Cultuurcoördinator helpt de school om cultuuronderwijs op de kaart te zetten. Met een ICC-er heb je een deskundige in huis die het cultuurbeleid vorm geeft, mogelijkheden van cultuurinstellingen kent en cultuurplannen ontwikkelt. De ICC-cursus wordt al een aantal jaren met succes aangeboden door de Cultuurtrein i.s.m. Kunstgebouw.

Leerkrachten die de cursus volgden schrijven erover: “We hebben ontzettend veel geleerd en ook genoten van de inspirerende bijeenkomsten met Nelleke van Aken en de gasten die er elke keer waren. Stap voor stap kregen we informatie die we nodig hadden om een gedegen cultuurbeleidsplan voor onze school te maken. En het is er één geworden waar we vol enthousiasme mee aan de slag kunnen en die ook echt bij onze school past.”

De cursus bestaat uit acht bijeenkomsten van drie uur op woensdagmiddagen en wordt gegeven door Nelleke van Aken in opdracht van Cultuurtrein en Kunstgebouw. De locaties wisselen en bevinden zich allemaal binnen de gemeenten Lansingerland en Pijnacker-Nootdorp. Zo krijg je een goed beeld van de culturele instellingen in de omgeving.De cursus wordt eind januari 2020 afgesloten met een feestelijke eindpresentatie en de uitreiking van het certificaat.
Wellicht heeft jouw school al een ICC-er, maar willen jullie een tweede erbij? Dat kan! Met z’n tweeën kun je de cultuureducatie op school met nog meer daadkracht vormgeven. Het is ook mogelijk meer leerkrachten op te geven.

Meer informatie over de ICC-cursus hier. Voor aanmelden kun je mailen naar Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

Cultuurtrein brengt nieuwe inspiratie

Elk jaar komen leerkrachten, schooldirecties en culturele instellingen bij elkaar om met elkaar te werken aan Cultuureducatie met Kwaliteit. Deze keer was dat in de Prins Willem Alexanderschool in Berkel en Rodenrijs. De middag werd geleid door beeldend kunstenaar Pieter Mols die aandacht vroeg voor de borging van cultuureducatie in het basisonderwijs. Dagvoorzitter Pieter Mols stelde aan het begin van de middag de vraag wat cultuureducatie de scholen en daarmee dus de leerlingen kan brengen.

De jaarlijkse inspiratiemiddag is bedoeld om te laten zien hoeveel plezier de cultuurlessen kunnen brengen en hoe makkelijk de vooraf bepaalde leerdoelen in te passen zijn in de methodiek. De middag is opgebouwd rondom workshops die een greep uit de leerlijnen tonen. Met als doel om opnieuw geïnspireerd te raken en cultuureducatie te verankeren in elke basisschool die deelneemt aan De Cultuurtrein in Lansingerland en Pijnacker-Nootdorp.

Workshops

Tijdens de inspiratiemiddag waren de leerkrachten in de gelegenheid meerdere workshops te volgen. Joella Ramos liet de leerkrachten dansen, Jacquelien Vroemen vertelde over Erfgoededucatie in de 21e eeuw, Charmaine Hulsbosch toonde de mogelijkheden van theaterlessen in de klas, Verolique Jacobse leerde anders kijken en denken via de methode Visual Thinking Strategies en Marjolein Wiegmann maakte muziek met de deelnemers.

Samenvatting

Bij de theaterworkshop benadrukte Charmaine Hulsbosch dat het met behulp van de leerlijn heel eenvoudig is om zelf een theaterstuk te maken. En hoe je dat dan aanpakt, misschien zelfs gekoppeld aan een maatschappelijk thema. In de theaterlessen gaat het niet om het groot applaus na afloop, maar om de samenwerking,creativiteit, het omgaan met reflectie. Bij de muziekworkshop waren de leerkrachten zeer enthousiast omdat de lessen zo praktisch zijn: “we kunnen hier direct morgen mee aan de slag”, was een veel gehoorde opmerking. 

De workshop Visual Thinking Strategies is altijd erg verrassend. Het is een manier om anders tegen voorwerpen en situaties aan te kijken en leert andere vragen te stellen in de klas. Zoals: wat gebeurt hier, wat is er aan de hand, in plaats van: wat zie je. Er is geen goed en er is geen fout. De boodschap is ook om veel meer prentenboeken in te zetten, ook in de bovenbouw.

Tijdens de gesprekken over Erfgoededucatie werd duidelijk dat erfgoed veel vertelt over ons. Over alles wat wij ervaren uit het verleden, wat willen we daarvan bewaren en wat willen we doorgeven aan de toekomst. Een nieuwe weg inslaan met behulp van Erfgoededucatie, van het aanhoren van een gids naar zelf ervaren, zelf ontdekken en vooral veel zelf doen.

De inspiratiemiddag was weer een groot succes. Er is veel gedaan en beleefd en vooral afgesproken deze hernieuwde inspiratie mee terug te nemen naar de eigen organisaties en in te zetten in het reguliere lesprogramma.